Gevherhan Sultan Medresesi Deniz Feneri Derneği Eğitim ve Kültür Merkezi
Gevherhan Sultan Medresesi; İstanbul Suriçi’nde Fatih ilçesine bağlı Aksaray/Cerrahpaşa Caddesi üzerinde Nakşi Sokağı ve Küçük Mühendis Sokağı’nın çevirdiği yapı adasında bulunan tarihi bir mekandır. 1568 tarihinde Sultan II.Selim ve Nurbanu Sultan’ın kızı ve Kaptan-ı Derya Piyale Paşa’nın (1515-1578) eşi Gevherhan Sultan tarafından yaptırılmıştır. Bina, Cerrah Mehmet Paşa Camii’nin tam karşısında olup külliyenin bir parçası olarak kabul edilir.
Külliyenin mimarı bilinmemektir. Vakfiyesine göre yapıda 15 medrese hücresi ve mescit bulunmaktadır. Revaklı ve kare planlı avlunun etrafına dizilen hücreler yine kare planlıdır. Yine kare planlı olan dersane, cadde üzerindeki girişin karşısında kalmaktadır. Avlunun bir köşesinde bir kuyu bulunmaktadır.
Gevherhan Sultan Medresesi’nde 1792 tarihinde toplam 14 talebe kayıtlı iken bu sayı 1869’da 27’ye çıkmıştır. 20. Yüzyılın başlarına kadar düzenli bir eğitim mekanı olan medresenin 1914 yılının teftiş raporunda ise 20 kişi kayıt edilmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında ordu için mutfak olan kullanılan mekan, restore edilerek 1970’li yıllarda Tıp Tarihi Enstitüsü’ne tahsis edildikten sonra İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Araştırma Merkezi ve Süheyl Ünver Arşivi olarak hizmet vermiştir.
2004 yılında derneğimize tahsis edilen Medrese, çevresinde bulunan hastanelere gelen ihtiyaç sahiplerinin ya da yakınlarının, refakatçilerin ücretsiz kalabileceği misafirhane olarak kullanılmıştır. Türkiye’nin 81 ilinden ve dünyadan 19 farklı ülkeden 3.600 kişinin (44.000 konaklama) faydalandığı mekan 2015 yılına kadar bu amaçla kullanılmaya devam etti.
2015 yılında Kültür Bakanlığı tarafından restore edilmek amacıyla devralındı ve 2018 yılı başında yeniden derneğimize tahsis edildi. Odalar yeniden dizayn edildi, ısıtma ve soğutma sistemleri elden geçirildi, lavabolar daha modern hale getirildi, her odaya mekanı tamamlayan estetik mobilyalar konuldu, büyük bir kitaplık yaptırıldı. Böylece medrese ilk günkü amacına hizmet edecek şekilde yeniden açıldı.
Deniz Feneri Derneği Genç İyilik biriminin yanı sıra DEYAM (Deniz Feneri Yoksulluk Araştırmaları Merkezi) Kütüphanesi’nin bulunduğu Gevherhan Medresesi, AKEM (Afrika Koordinasyon ve Eğitim Merkezi)'ne de ev sahipliği yapmaktadır. Ülkemizde okuyan Afrikalı (yüksek lisans ve doktora yapan) öğrencilerle, Afrika üzerinde çalışmalar yürüten Türk öğrencilerin buluştuğu AKEM; Afrika kıtası hakkında çalışmaların, raporların, sunumların yapıldığı, projelerin üretildiği, Türkiye ve Afrika arasında bir eğitim-kültür köprüsüdür.
